Ograniczenie władzy rodzicielskiej – jak się bronić?

Dobro dziecka powinno być dla rodziców najważniejsze. Ta zasada nie jest jednak w pewnych sytuacjach stosowana, a może to wywołać traumatyczne przeżycia u najmłodszych. Rozwiedzeni rodzice często mogą komplikować sytuację, przeprowadzając procesy sądowe w kierunku ustalenia prawnego rodzicielstwa. Na podstawie pewnych przesłanek można jednak ograniczyć władzę rodzicielską nad dzieckiem w kontekście ojca, matki lub obojga rodziców.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej – co to oznacza w praktyce?

Zgodnie z art.95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska jest obowiązkiem i prawem rodziców do sprawowania opieki nad osobą i majątkiem dziecka oraz jego wychowania. Zgodnie z tą ustawą, opiekun ma prawo do reprezentowania swoich podopiecznych. Zapisy prawa odnoszą się do obojga rodziców i obowiązują do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności.

Podczas wystąpienia pewnych sytuacji, możliwe jest jednak ograniczenie tych uprawnień skierowane do jednej ze stron lub obojga rodziców. Może ono polegać na:

• oddelegowaniu rodziny do placówek lub specjalistów zajmujących się terapią rodzinną,
• ograniczenie wykonywania niektórych czynności rodziców w odniesieniu do dziecka bez zgody sądu,
• kontroli wychowania dziecka poprzez przydzielonego kuratora,
• skierowaniu nieletniego do placówki będącej jednocześnie miejscem częściowego wychowania dziecka,
• odebraniu władzy rodzicielskiej ojcu i matce i przydzieleniu nieletniego do rodziny zastępczej.

Kiedy stosuje się ograniczenie władzy?

Zmniejszenie praw rodzicielskich nie może mieć miejsca bez konkretnego uzasadnienia takiej decyzji. Głównym powodem najczęściej wykorzystywanym do przeprowadzenia takiej rozprawy jest zagrożenie dobra dziecka przez niewłaściwą opiekę jednej ze stron. Dotyczy to przede wszystkim zaniedbywania jego potrzeb, brak zainteresowania nim, problemów z utrzymaniem i zapewnieniem bytu czy stosowania wobec nieletniego środków przemocy bezpośredniej.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej zasadne jest również wówczas, gdy rodzice żyją w rozłączeniu. W przypadku osób rozwodzących się lub żyjących w separacji niekiedy wspólna opieka nad dzieckiem staje się niemożliwa. W trosce o dobro dziecka sąd może wtedy ograniczyć władzę jednej ze stron w kontekście istotnych dla niego spraw.

Co zrobić, by zachować władzę rodzicielską?

O ile w niektórych, skrajnych sytuacjach, ograniczenie praw rodzicielskich wydaje się zasadne, innym razem może być ono jedynie wynikiem sporów rozpadającego się małżeństwa i chęci opieki nad dzieckiem wyłącznie przez jedną ze stron. W takich przypadkach osoba poszkodowana może starać się o zniesienie nałożonych na niego ograniczeń.

Strona, której zostały przyznane ograniczenia władzy rodzicielskiej może się z tym nie zgodzić i wnieść prośbę o oddalenie wniosku lub ograniczenie władzy rodzicielskiej drugiego rodzica. W takim dokumencie trzeba jednak przygotować dobre uzasadnienie, które ewentualnie pomoże sędziemu rozstrzygnąć spór i wydać odpowiednią decyzję.